WANDERBACH page 232

- ‘Materialism in combination with decreasing distances shakes humanity. Old values are no longer selfevident. In the past Gods were meant to explain natural phenomenon’s, and since this is no necessity anymore another interpretation is needed. Rulers on earth use you because they can convince billons of their right with it; otherwise your destiny was already sealed long ago. For more and more people this is not enough anymore. They want more than a tool for their daily struggle. In some areas you still have the right to exist, but that territory shrinks fast. I don’t want to state that what comes in place is better: far extended greed in combination with the victory of individual interest, but that is reality in which is less and less room for religion.’

- ‘Do I understand well? Does humanity lead not only its Gods but also itself towards destruction; is that what you try to say?’ Lobe-eye asks.

It surprises Tork; his assertion was no more then the start to justification, but is Lobe-eye right? Is the real threat a destructive humanity that drags its Gods along?

He silences while he thinks, then nods. ‘Perhaps that is true and is it your new task as counterbalance for individualism.’

- ‘This we already do,’ Vishnu replies.

- ‘Not really; most religions preach charity but without confessing it. Apart from a handful well willing and over-trusting religion is the festivity of the priest-caste. The sheep follow because their self-image is invalid. That changes. More and more people are better educated than priests and don’t believe anymore. They ask questions and criticize openly the hypocrisy and self-enrichment that was synonym for belief so long. This long given example is followed greedy. With the decline of the priests’ credibility the sheep take over and enrich themselves. Old values practiced by a new caste,’ Tork formulates soft as if his thoughts enroll slowly. 

- ‘Materialisme in combinatie met verkleinde afstanden schudt de mensheid door elkaar. Oude waarden zijn niet langer vanzelfsprekend. Vroeger dienden Goden om natuurverschijnselen te verklaren, en nu dit niet langer opgaat is een andere invulling noodzakelijk. Aardse machthebbers maken handig gebruik van jullie omdat ze daarmee miljoenen van hun gelijk kunnen overtuigen, anders was jullie lot allang bezegeld. Voor steeds meer mensen volstaat dit alles niet meer. Ze verlangen meer dan een hulpmiddel in het gevecht om het dagelijks bestaan. In sommige streken hebben jullie nog altijd bestaansrecht, maar het territorium krimpt snel. Ik wil niet beweren dat wat ervoor in de plaats komt beter is: ver doorgevoerde hebzucht in combinatie met de zegetocht van het eigenbelang, maar dat is de werkelijkheid waarin steeds minder plaats is voor religie.’

- ‘Begrijp ik het goed? Leidt de mens niet alleen zijn Goden maar ook zichzelf naar de ondergang; is dat wat je probeert duidelijk te maken?’ vraagt Kwaboog.

Het verrast Tork. Zijn beweringen waren niet meer dan de aanzet tot rechtvaardiging, maar heeft Kwaboog gelijk? Is de werkelijke dreiging de destructieve mens die de Goden met zich meesleurt?

Hij zwijgt terwijl hij nadenkt, knikt dan. ‘Misschien is het waar en is dat jullie nieuwe taak als tegenwicht voor individualisme.’

- ‘Dat doen we al,’ meent Vishnoe.

- ‘Niet werkelijk; de meeste godsdiensten prediken naastenliefde maar het belijden ontbreekt. Op een handvol goedwillenden en goedgelovigen na is godsdienst het feest van de priesterkaste. De schapen volgen omdat hun zelfbeeld niet voldoet. Dat verandert. Steeds meer mensen zijn beter opgeleid dan priesters en geloven niet meer. Ze stellen vragen en kritiseren openlijk de huichelarij en zelfverrijking die synoniem was met geloof. Dat lang gegeven voorbeeld wordt gretig gevolgd. Met het afnemen van priesterlijke geloofwaardigheid nemen de schapen het over en verrijken zichzelf. Oude waarden door een nieuwe kaste beleden,’ formuleert Tork zacht alsof de gedachte zich langzaam ontrolt.