ONVERDRAAGZAAMHEID: HET EGO CENTRAAL
Ik heb geen idee of de toenemende onverdraagzaamheid enige precedent kent in de geschiedenis; bij mijn weten niet, alhoewel de op elkaar gepakte middeleeuwse steden geen aangename plaats zullen zijn geweest voor de bevordering van tolerantie. Maar alweer: alhoewel! Dat waren ook de broedplaatsen voor het ontstaan van de nog altijd bestaande welzijnszorg. Het feit echter dat dit als zodanig geboekstaafd staat, zegt wel iets. Ineens moest zorg georganiseerd worden, waar die daarvoor vanzelfsprekend was, en verleend werd binnen het familiale en of stamverband.
Wat dat betreft zijn we tot megalomane proporties uitgedijd. Steden zijn miljoenenmetropolen, waar Aristoteles enkele duizenden jaren geleden nog beweerde dat een stad te groot was zodra hulpgeroep in het centrum, aan de poorten niet meer werd gehoord. De man zou zich een hartverzakking schrikken mocht hij kennis kunnen nemen van de huidige situatie. Maar er zit wel een grond van waarheid in die bewering. Zodra de aantallen en/of de grootte het tribale overstijgen, komt de sociale samenhang in het gedrang, en tegenwoordig leven we in een maatschappij waarin we maar al te vaak onze naaste buren niet eens kennen; een onvoorstelbare situatie voor het begin van de mensheid, toen samenlevende groepen meestal de 30 individuen niet overstegen.
Met het afnemen van de zorg voor elkaar stijgt de onverdraagzaamheid evenredig. Wat dat betreft zit de huidige politiek in de welvaartslanden op een totaal verkeerd spoor. Met het onder druk zetten van de georganiseerde zorg bereiken ze dat de mensen het signaal krijgen dat ieder het maar voor zichzelf moet uitzoeken, en bevorderen daarmee het egocentrisme, terwijl, zo beweren zij, ze dat juist willen voorkomen.
Terwijl ik dit schrijf zit ik op een terras koffie te drinken, en kijk naar het menselijk gedrag. In de drukte op het smalle looppad stoot iemand wel eens iets van een tafeltje of loopt een ander (bijna) omver. De keren dat iemand zich verontschuldigt of het tegen de grond gegooide weer opraapt, zijn te verwaarlozen. “Ik ken je niet, dus je interesseert me niet”, is de bij voortduring uitgestraalde boodschap.
We zijn in zulke aantallen gegroeid dat de ander absoluut en letterlijk geen deel meer van ons uitmaakt. Eilandjes in een zee van mensen, met hier en daar, als toevallig, een bekende die wat dichter bij ons staat, maar zelden wanneer het erop aankomt…
De meeste van ons zijn zo verstoken van empathie dat het woord speciaal is uitgevonden om het te kunnen benoemen en alsnog te herkennen (wat overigens wel voor meer woorden het geval is); al is het voor die meesten ondoenlijk om echt van vals te onderscheiden.
Het internet heeft “sociale media” voortgebracht, waarbij “sociaal” staat voor zoveel mogelijk vrienden cq volgers, die vooral bezig zijn met zichzelf te profileren, zonder dat iemand daar werkelijk notitie van neemt. Voorgeprogrammeerde emoticons zijn er om dit gebrek aan echte belangstelling te verbloemen. Sociaal is hier verworden tot een vorm van bezit met de “vind ik leuk” als geldende valuta, zodat er een nieuwe (digitale) klasse ontstaat: rijk of arm aan “likes”. Tevens is het een manier om dagelijks en wereldwijd contacten te onderhouden, zonder dat je er te veel diepgang van moet verwachten.
Diepgang is een begrip dat sowieso schaarser wordt. De meeste interacties tussen mensen zijn inmiddels zo oppervlakkig als de programmering op kanalen als bijvoorbeeld YouTube of de TV dagelijks laten zien. Even krabben aan het oppervlak met liefst een lach of traan, is wat scoort bij het brede publiek, dus wie kan het wat verdommen dat onverdraagzaamheid t.o.v. elkaar langzaam escaleert?
En het escaleert snel. Meningen worden niet meer geaccepteerd of getolereerd, en desnoods met geweld de kop ingedrukt. Hulpverleners zijn hun autoriteit al lang verloren, en staan eveneens bloot aan geweld. Minderheden, andersdenkenden, allochtonen, autochtonen, homo’s…, maar uiteindelijk horen wij allemaal bij een minderheid, en eenmaal de grotere thema’s uitgemolken of afgeslacht…
Daar staat de mens, op de klip van het eind der tijden. Niet voor de wereld, die draait rustig verder en aanhoort met lede ogen ons mierengezeik, aangevoerd door Grootmuilen, die alles weer “great again” willen maken, maar niet beseffen hoe klein ze eigenlijk zijn door een andere mening niet te respecteren en te laten voor wat ze waard is: al dat vele gelijk dat zo tegenstrijdig om aandacht schreeuwt, en nooit zal begrijpen dat de gelijke waarheid niet bestaat!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten