Een groot probleem voor de huidige globalisering is het onsamenhangende van de solidariteit. I.p.v. de cohesie te bevorderen worden vooral tegenstellingen aangescherpt, terwijl de afhankelijkheid van samenwerking groeit.
De wereld bevindt zich steeds meer in een onoverzichtelijke onoplosbare puzzel die nogmaals benadrukt dat een omslag in het menselijk denken noodzakelijk is.
Hoe kwetsbaar afspraken over samenwerking zijn, bewees b.v. de uitslag van het onlangs gehouden Brexit referendum, dat vooral een breed gedragen onvrede demonstreerde. Het resultaat betrof voornamelijk de wraak van de burger die meer aanvoelt dan begrijpt dat m.n. op economisch vlak de raderen beginnen te piepen. Niet dat een alleengang van het VK daar iets aan verhelpt. Integendeel! De internationale afhankelijkheid is inmiddels te groot gegroeid om zoiets drastisch als een alleengang zonder kleerscheuren te overleven.
Het is een tendens, ingegeven door de angst voor het onoverzichtelijke. Vergeet niet dat nog geen 70 jaar geleden de menselijke organisatie nog vooral vanuit de dorpskern werd geregeld. Het vergt gewoonweg te veel van het vermogen tot aanpassing om in zulk een korte tijdspanne de omslag te maken naar het globale. Bovendien heeft de mens een tribale achtergrond, met een sterke neiging tot behoud en bescherming van het eigene. Nog altijd is wat van buiten de dorpsgrenzen komt op zijn minst verdacht, waardoor de inmenging van buiten i.d.v.v. regels al helemaal met argwaan wordt bekeken. Daarom wordt internationale regelgeving politiek afgedwongen, en dit om de groei niet te belemmeren bij het aanboren van nieuwe afzetmarkten.
Alles voor de welvaart gaat echter niet op voor de gemiddelde burger, zeker niet wanneer dit gepaard gaat met de afkalving van het welzijn. Dan zegeviert het tribale, met het bekende populisme tot gevolg.
De opkomst van het populisme is een teken aan de wand. Het is de inleiding tot het verlies van het gezond verstand, en ontluikt wanneer de heersende situatie niet langer meer wordt geloofd. Al is de gemiddelde kiezer niet in staat de precieze pijnpunten aan te duiden, hij voelt dat de retoriek gaten vertoont en reageert basaal, gedreven door de angst voor verandering. Diegene die een schuldige voor die angst weet te benoemen is onmiddellijk in het voordeel, en kan rekenen op zijn steun.
De huidige angst wordt gevormd door het verlies van welzijn in de meest brede zin. Niet alleen de haperende economie, of de beperking van voorzieningen, maar vooral ook het veiligheidsaspect dat gelinkt is aan een kleiner wordende wereld dankzij de globalisering.
We zitten midden in een periode van vermenging. Mensen vluchten voor geweld en zijn op de dool, maar mensen vluchten ook voor de honger, voor het kansloze, zich bewust van de oneerlijke verdeling, terwijl zij zelf vaak uit gebieden komen die rijk zijn aan grondstoffen waaraan zijzelf geen deel hebben.
De economische scheefgroei is niet nieuw, maar ligt diep ingebed in de menselijke historie. Nieuw is de globalisering die die geschiedenis schrijnend zichtbaar maakt, met meer onvrede en geweld tot gevolg.
Hoe religieus sommige conflicten ook lijken, ze zijn vooral de erfenis van vaak eeuwenlange uitbuiting en inmenging, zonder rekening te houden met het menselijke tribale gevoel, dat nu een uitweg vindt omdat het inmiddels met gelijke wapens kan strijden. De oplossing is een langdurige, maar gebaseerd op de gelijke verdeling van middelen.
De hypocrisie van de internationale belijdenis is daarom des te schrijnender. Ge-orakel over hoe erg burgers het te verduren hebben onder geweld, staat lijnrecht t.o. de voortgaande uitbuiting rond de verwerving van grondstoffen, die op termijn weer nieuwe slachtoffers tot gevolg heeft, en waarover de gestolen rijkdom dan weer medelijdende conferenties zal beleggen. Het perpetuum-mobile van de menselijke hebzucht, waaraan geen einde lijkt, hoewel dit toch zal moeten om de menselijke soort voor uitsterven te behoeden. En wel om meer dan een reden: niet alleen het uitputten van grondstoffen, en de toenemende honger en dorst, maar ook om de uitdijende cirkel van geweld terug te dringen, hoewel het stoppen daarvan altijd wel een utopie zal blijven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten