Het huidige economisch stelsel is een logisch uitvloeisel van een eeuwenoude hang naar materie die waarschijnlijk begon toen de mens de landbouw ontdekte en zich vestigde. Toen ontstond een situatie waarin bezit niet meer strikt doelmatig hoefde te zijn, omdat het niet meer nodig was om het mee te zeulen naar een volgende kampplaats.
Dat eerste bezit betrof nog noodzakelijke levensbehoeften als voedsel en water, maar gaandeweg werden daar andere zaken zoals draagbare versieringen aan toegevoegd die al snel een hogere waarde kregen toegekend, en werd luxe geboren. Een vreemde evolutie wanneer je bedenkt dat die luxe op zichzelf geen mens in leven kan houden. Blijkbaar zit hebzucht in het beestje gebakken, en groeide het gaandeweg ten koste van, zelfs, het eigen leven.
De hang naar bezit is inmiddels zo ver doorgeslagen dat onze levensstijl steunt op de commercialisering van letterlijk alles. Elke nieuwe mens wordt als consument geboren, en hem wordt geleerd consumptiegedrag te cultiveren en uit te bouwen omdat anders werkgelegenheid en welvaart in het gedrang komen.
Dit vergt zoveel van de beschikbare aardse bronnen, die almaar sneller uitgeput raken, dat het hele systeem over niet al te lange tijd in elkaar zal storten, simpel omdat eeuwige groei binnen een eindige omgeving onbestaande is. Ergo: die groei, waarop alles wat we heden ten dage kennen, is gebaseerd, zal stagneren en tenslotte stoppen. Wat wereldwijd de gevolgen van een dergelijke crash zijn laat zich raden.
De neo-liberale doctrine gaat nog verder. Privatisering van zaken die binnen de langste tijd van de menselijke geschiedenis als algemeen en maatschappelijk werden beschouwd zorgen voor een kleine en haast onaantastbare elite waarvan de overgewaardeerde welvaart drijft op het aangewakkerd koopgedrag van miljarden consumenten die beetje bij beetje worden leeggezogen omdat diezelfde elite terdege begrijpt dat groei niet tot in de eeuwigheid voortduurt. Dit misdadige gedrag tegen, niet alleen de mensheid, maar tegen de hele planeet, wordt zelfs beloond met macht en status.
Er zijn mensen die beweren dat het altijd zo is geweest, maar zeker de snelheid waarin deze teloorgang plaatsvindt is nooit zo hoog geweest.
We leven in een maatschappij beheerst door het credo dat het de verantwoording van elk afzonderlijk individu is wat hij of zij bereikt tijdens het leven, ervan uitgaande dat kansen aan de basis in principe gelijk zijn, en juist deze stelling is historisch nieuw en onwaar, omdat gelijkheid op geen enkel vlak een natuurlijk gegeven is. Wie dus ten onder gaat in deze maalstroom en rush naar meer bezit wordt dan ook als verliezer beschouwd die het allemaal aan zichzelf heeft te danken. Deze, door een meerderheid ondersteunde, zienswijze, is de gevaarlijkste waarop onze welvaart drijft. Nu al (na 30 jaar neo-liberalisme) blijkt dat de grens tussen slagen en verliezen uiterst fragiel is. Het aantal “mislukten” neemt hand over hand toe, en zal blijven groeien naarmate natuurlijke bronnen afnemen en daarom duurder worden. N.b. is deze welvaartsgrens ook geen constante; iemand kan slagen in b.v. het begin van zijn leven, om later toch nog aan de onderkant van die grens te belanden. Ondanks de praktijk die het tegendeel bewijst blijft het geloof in individuele maakbaarheid overeind; gevoed en aangezwengeld door de heersende kaste, die dit credo uit puur eigenbelang verkondigt: “Kijk wat ik bereikt heb! Dat kun jij ook!”; is een van de meest nonsensikale stellingen ooit. In een eindige omgeving als de onze is alles beperkt. Zoveel te groter de gemene deler, zoveel te meer neemt het grootste aandeel aan de top af. Momenteel is juist het logisch omgekeerde aan de hand: de punt van de piramide wordt kleiner en rijker, en de basis breder en armer; een direct gevolg van de verdeling van de beschikbare voorraden. Iedereen welvarend, is niet alleen een utopie, maar een bewuste leugen waarop het kapitalistisch neo-liberaal denken is gebaseerd, en betekent wel degelijk een onmiddellijke bedreiging voor het voortbestaan van de mens als soort.
Het is een kwestie van doordenken. Goederen worden schaarser en daarom duurder, terwijl tegelijkertijd steeds meer individuen in de bestaande welvaart willen delen. Dat heeft een cumulerend effect die de versnelling van het opraken vergroot. Op het moment dat voorraden werkelijk zijn uitgeput ontstaat een terugval die onvermijdelijk en onhoudbaar het overgrote deel van de mensen niet alleen onder de armoedegrens zal duwen, maar die een schaarste tot gevolg heeft die onmogelijk kan worden geaccepteerd. Wanneer het naakte leven wordt bedreigd zal dit niet alleen wereldwijd onlusten tot gevolg hebben, maar zal het ook raken aan de structuur van het systeem, met als gevolg dat uiteindelijk ook de top van de piramide door het wegvallen van de basis ineen zal storten.
De grootste makke in het denken van de mens is volgens mij om een bestaande situatie als vaststaand te beschouwen, terwijl het lezen van een willekeurig geschiedenisboek toch moet leiden tot het inzicht dat zoiets als een constante niet bestaat. Dit geldt zowel op persoonlijk als op algemeen vlak. Onze welvaart stoelt op de aanname dat er altijd weer bronnen worden gevonden om die welvaart te handhaven, terwijl het begrip welvaart in onze contreien nog geen 100 jaren telt. Voordien was van een algemene welvaart absoluut geen sprake, en dat terwijl deze huidige welvaart is afgekocht d.m.v. uitputting, waarom ze logischerwijs eindig zal blijken te zijn.
Het kapitalistisch denken, dat niet meer of minder is dan het kapitaliseren van eindige grondstoffen, heeft als funest eindpunt dat het op een onomkeerbare muur afstevent waarna het als onhoudbaar uiteen zal spatten. De generaties die deze brokstukken mogen opvangen zijn niet te benijden, terwijl het hier gaat om mensen door ons verwekt, onze nazaten die het gelag van te ver doorgedreven hebzucht zullen betalen. De enige mogelijkheid om een dergelijke catastrofe te voorkomen is een gelijkmatige verdeling van de beschikbare middelen en een drastische beperking van de overcommercialisering. Dat vereist een totaal nieuw globaal denken, maar vooral ook een volledig andere benadering van “wij”, als mensen op deze planeet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten