DE EVOLUTIE DIE NOOIT PLAATSVOND
We zien Darwin’s theorie graag als een samenvattend geheel dat ons superieur maakt aan het leven dat ons omringd. Maar klopt dat wel?
Natuurlijk zijn we in biologisch opzicht gegroeid van een wezen dat op handen en voeten liep en dat zich niet onderscheidde van andere primaten, naar een wezen dat rechtop loopt met als belangrijkste verschil onze cortex die mij ertoe in staat stelt dit te schrijven terwijl ik aan een terrastafel met kleren aan mijn lijf van een bestelde cappuccino geniet. Maar wat is hiervan de verdienste behalve het gemak van een ruilmiddel dat maakt dat anderen mij van eten en drinken voorzien, en ik er niet zelf achteraan hoef om met mijn blote handen iets eetbaars op te graven en dankzij vernuft en ervaring een bron te vinden om mijn dorst te lessen?
Toegegeven, in technisch opzicht zijn we gegroeid, wat niet zo verwonderlijk is in die twee miljoen jaren die we de tijd kregen om tot hier te geraken, maar wat is het werkelijke verschil tussen de mens die met stenen speelde en hij die zijn overbodige speeltjes via internet bestelt?
Als je de evolutie op psychologische gronden bekijkt is er bitter weinig veranderd en zijn wij nog altijd dezelfde primitieve holenmens: een pijnlijke weeffout die onszelf en het leven op deze planeet de kop kan kosten.
Ondanks dat wij onszelf zo hoog achten en trots spreken over beschaving, bevinden we ons nog altijd op het punt waar we onszelf en onze clan verdedigen en driftig ons territorium bewaken, bang voor elke indringer omdat we vrezen dat die aan de haal gaat met dat wat ons het dierbaars is: onze welvaart!
We hadden allang wereldburger moeten zijn maar hebben onze geestelijke vermogens vooral gebruikt om juist dat te voorkomen. Techniek is altijd bedoeld geweest om buit te vergaren, aan te vallen en te verdedigen (wat je kunt verwachten wanneer je in de aanval gaat!) Om te verdelen dus, niet om te verenigen, hoe vooral gezagsdragers ook hun best doen om ons in dat laatste te laten geloven, terwijl ze in hun daden telkens weer de aanzet geven tot het eerste. De een of andere Jojo hoeft maar te beweren dat er ergens gevaarlijke geheime wapens liggen opgeslagen en we stormen erop af, geleid door zojuist verkozenen die net nog stonden te klappen bij de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede.
Primitiever gedrag dan dat van de misleiding bestaat niet. Het ene zeggen en het andere doen om zand in de ogen te strooien met de bedoeling zichzelf voordeel te bezorgen is wat wezens doen die hun naasten vrezen, en die vrees wordt natuurlijk keer op keer bewaarheid omdat de anderen in de grond precies hetzelfde zijn. Een status quo waar de mens maar niet vanaf komt, die hem telkens en voortdurend weer terug smijt naar zijn oorsprong: de primaat met het voordeel van het cognitieve vermogen dat hij aanwendt om… enzovoorts…
Zelfs wat wij bouwen is uiteindelijk bedoeld om af te bakenen, het domein veilig te stellen, hoe laaiend en cultureel we er ook over doen. We worden gestuurd door onze angsten en juist die staan een vredige wereld in de weg. Het is niet de ander die gevaarlijk is, maar stuk voor stuk wijzelf, en het is dat weten dat de angst veroorzaakt, een stap die onze beperkte intelligentie niet kan nemen, niet kan overzien om de gevolgen ervan in te schatten. Een intelligentie die alleen maar lijkt af te nemen gezien de grote aanhang van types als Trump, Wilders, LePen…, die juist geloven in het aanwakkeren van angst, overtuigt van hun superioriteit, overtuigt van hun geëvolueerde denken dat er nooit was maar nog steeds in geïsoleerde afzondering de angst ervaart, dezelfde angst die de eerste mens overviel toen hij zich oprichtte en de onmetelijkheid van zijn omgeving, van de hemel boven hem zag en niet begreep waarom de sterren niet op zijn kop vielen. Die angst, die klein maakt, al schreeuw je nog zo hard dat je alles groot zult maken!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten